60’larin Marvel cizgi romanlari uzerine bir atar

Oncelikle bu yazinin herhangi bir amaci veya ana fikri yok, bastan belirteyim. Muhtemelen 60’larda yazilan cizgi romanlari gunumuzdeki bakis acisiyla  degerlendirmek akil kari falan da degil zaten.

Yaklasik bir ay kadar once Marvel Unlimited uyeligi aldim. Simdiye kadar yayinlanmis butun Marvel cizgi romanlarini dijital ortamdan okuyabiliyorsunuz. (Konu bu degil ama Android application’i affedersiniz bok gibi) Cocuklugumda Fox Kids sagolsun butun Marvel serilerinin hikayelerine dair az cok fikir sahibi olmustum. Ama en cok da butun bolumlerini en az 5’er kere izledigim Spider-Man’i severdim. Dolayisiynan ilk basladigim seri de Amazing Spider-Man oldu. Daha bugun Amazing Spider-Man #53‘u bitirdim, asagida yazdiklarimi bu cercevede degerlendiriniz efenim.

Buyuk bir hevesle basladim okumaya, fakat gelin gorun ki “OO BUTUN HIKAYEYI OGRENIP HEPSINE HAKIM OLUCAM” diye dusunurken, okumaya devam ettikce bu dusuncelerin yerini “BUNLAR KIM VE NIYE BU KADAR SACMA DAVRANIYORLAR” gibi seyler almaya basladi. Oncelikle simdiye kadar cekilmis butun Spider-Man filmlerinin temelini olusturan Uncle Ben’in “With great power, comes great responsibility” gibi bir nasihati veya mottosu yok. Bu motto Stan Lee’nin insani hikayenin icinden cikarip alan sinir bozucu narration’larinda geciyor yalnizca. Bu arada narration dedim ama daha cok magazin programi sunan yavsak spiker havasi var Stan Lee’nin. Yani aslinda narration’in amaci okuyucuyu hikayenin icine katip bir seyler hissetmesini saglamak degil pek, daha cok soyle bir sey: “HOHOOV ACABA BIRAZDAN NELER OLACAK SEVGILI OKUYUCU, GEL BAKALIM ORUMCEK ADAM SU ANDA NAPIYOR”. Stan Lee’ye giydirmisken bir de Steve Ditko’nun cizim tarzina da iki cift laf etmek istiyorum: Gercekten cok kotu. Karakterlerin hicbirinde surat ifadesi ve karakteristik ozellikler yok. Ornegin kadin karakterlerin hepsi ayni, yalnizca sac modelleri ve renkleri farkli; kimin kim oldugunu burdan anlayabiliyorsunuz yalnizca. Neyse ki 38. sayida cizer degisiyor ve cok daha klasik ve oturakli cizimler gormeye basliyoruz. Sevenin de coktur muhtemelen ama kusura bakma Ditko, sana puanim 2.

Seriye baslamamin bir diger sebebi de karakterlerin gecmislerini ve kendi hikayelerini, felsefelerini merak ediyor olmamdi. Mesela Doctor Octopus neden kafayi siyirip Spider-Man’den kurtulmaya calisiyor, veya Lizard neden butun insanliktan nefret edip de kendi irkini yaratmaya calisiyor gibi sorularim vardi. Cevap bulurum dusuncesiyle basladigim seriden aldigim cevaplarin hepsi neydi biliyor musunuz? “CUNKU”. Doc Ock laboratuvarda kaza gecirip, hastane yataginda uyanir uyanmaz butun insanliktan nefret ettigine ve dunyadaki en guclu varligin kendisi olduguna karar veriyor. Lizard yine laboratuvardaki kazadan sonra butun insanlardan nefret ettigine karar verip kendisini ustun gormeye basliyor. Electro, Vulture, Rhino, Chameleon, Shocker; hepsinin hikayesi ayni: SUPER GUCLERIM/ALET EDEVATIM VAR, NEDEN PARA CALMIYORUM? Villain’lar o kadar vizyonsuz ki, Vulture ve Electro’nun kuyumcu soymuslugu falan var. Chameleon biraz daha duzgun bunlardan, en azindan para icin Rus ajanligi falan yapiyor. Kisacasi Spider-Man’le aralarindaki tek fark, bunlarin mottosu “With great power, comes great gavatness”. Baska aciklamasi yok.

Villain’lara cok sovdum ama karakterlerin geri kalaninin da pek asagi kalir yani yok. Oncelikle Aunt May; ya tamam Peter’a bakabilmek icin sacini supurge etmissin (ki her bolumde bunu Peter’in dusuncelerinden anliyoruz), ama bir cizgi romanda var olabilecek en sikici karaktersin. Bakin 53 bolum okudum simdiye kadar, bunlarin en az 15’inde bu kadin hastaydi ve Peter bu yuzden “acaba Spaydi’ligi birakip yengeme mi baksam” diye bos bos laflar ediyordu. Surekli hasta olmasinin disinda da tam bir Turk annesi bu kadin. Istisnasiz her bolumde Peter’in icin “aman benim yavrum yapamaz, benim yavrum beceremez, kendine bakamaz, hasta olur, cok kirilgan” gibi laflar edip durdu. Peter’i iyi ki o radyoaktif orumcek isirmis da bi ozguven gelmis cocuga, yoksa bu kadinin elinde bok olurdu yemin ediyorum Peter.

Diger karakterler de genel olarak sikici ama en azindan cekilebilir miktarda. JJJ arada bir (saka saka hep) odunun teki olsa da bazen sacma sapan bagirmaya baslayarak eglendirebiliyor. Flash Thompson gereginden fazla douchebag. Mary Jane Watson kasar. Gwen Stacy tam bir bebis <3 Harry Osborn ise genelde sinir bozucu. Bu arada bu karakterlerin yarisi falan anca Peter universiteye baslayinca (ki o da #31’e falan denk geliyor) ortaya cikiyor. Ondan once sacma sapan Betty Brant ve Liz Allan diye iki vasifsiz karakter var Peter’a yazan.

Ama bu bahsettiklerimin disinda beni en cok hayal kirikligina ugratan (ki aslinda ongormek cok zor olmasa gerek) karakterlerin hepsinin ya simsiyah ya da bembeyaz olmasi. Ornegin sempati duyabileceginiz bir tek kotu karakter yok. Gecmisinde talihsiz olaylar yuzunden kotu olmak zorunda kalmis, ama sans verilse iyi olabilecek karakterler de, iyi gibi gorunen ama aslinda sadece kendi cikarlarini korumaya calisan karakterler de yok. Belki de son zamanlarda ortaya cikan ve aslinda gercege en uygun olan gri (yani direkt olarak bu karakter iyi veya kotu diyemeyeceginiz) karakterleri barindirmadigindan boyle bir atar ve hayal kirikligi icerisine dustum.

Ufak birkac arastirmayla Amazing Spider-Man serisinin cizgi romanlarin gumus cagi olarak adlandirilan donemde cizilmeye baslandigini ogrendim. Yani bu ne demek; zamaninda cizilen Captain America ya da Superman gibi tek olayi super kahraman olmak olan karakterler disinda gercek hayattaki kimlikleriyle problemler yasayan ve (nispeten) okuyuculara yakin karakterler ele aliniyor. Peter Parker da bunlardan biri. Lisede ezik ve sosyal becerileri olmayan bir karakterken butun hayatini alt ust eden super kahramanlik cikiyor bir de basina. Yani hem gercek hayattaki problemleriyle (kizlar olsun, para bulma derdi olsun, Aunt May’in bitmek bilmeyen hastaliklari olsun) basa cikmak zorunda, hem de birbirinden sikimsonik vizyonu olan kotu adamlarla. Bu cizgi roman doneminin karakteristiklerini ogrendikten sonra yukarida anlattigim sinir bozucu ozellikler bir nebze daha cekilebilir hale geliyor. Bu donemi bitirecek olan ise Amazing Spider-Man #121‘deki malum karakterin olumu (allah belani versin Green Goblin). Oradan sonra serinin cok daha katlanabilir olmasini ve keyif vermesini bekliyorum.

P.S. Stan Lee’ye cok agir girmisim yalniz, aslinda cok severim kendisini. Her filmde yaptigi gibi Spider-Man’in cizgi dizisinde bile boy gostermisti kendisi. Boyle bir adami sevmemek mumkun degil zaten.